COVID vaccinatie – Vraag en antwoord

Vaccinatie is onze belangrijkste troef om de COVID-19-pandemie achter ons te laten. Om terug gewoon met vrienden je verjaardag te vieren, je (groot)ouders te knuffelen, op café of restaurant te gaan, of naar een concert of het voetbalstadion. Vaccinatie kan voorkomen dat je ernstig ziek wordt en levens redden. Heel belangrijk dus om je te laten inenten. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor elkaar. Zodat we stukje bij beetje weer het gewone leven kunnen oppikken.

In deze blog vindt u het antwoord op een paar veel gestelde vragen over het COVID-vaccin. Indien u nog andere vragen heeft dit hier niet staan, kan u gerust een kijkje nemen op de website van www.laatjevaccineren.be.

Hoe werkt het vaccin tegen COVID-19?

Vaccins werken door het immuunsysteem van een persoon (de natuurlijke afweer van het lichaam) te stimuleren en voor te bereiden om een bepaalde kiem te herkennen en zich tegen die kiem of infectieziekte te verdedigen. Als je dan later met het virus besmet raakt, herkent je immuunsysteem het virus en, omdat het al voorbereid is om het virus aan te vallen, beschermt het je tegen dat virus, bv. COVID-19.

Er worden momenteel verschillende vaccins getest die op een verschillende manier gemaakt worden. Ze zorgen voor verschillende manieren om de afweer tegen het virus op te bouwen.

Welke bescherming biedt het vaccin tegen COVID-19?

Uit de resultaten van 2 grote fase 3 vaccinstudies – waarbij respectievelijk 20.000 vrijwilligers een van de kandidaat-vaccins kregen – blijkt de werkzaamheid meer dan 90% te bedragen, zowel voor het vaccin van Pfizer-BioNTech als voor het vaccin van Moderna. We verwachten doeltreffendheidsresultaten van de andere vaccins in de loop van de volgende weken. Zo maakte AstraZeneca bekend dat de tussentijdse resultaten van fase 3 studies wezen op een doeltreffendheid van 62 tot 90%, afhankelijk van het vaccinatiedosissen en de studiepopulatie. Meer details zijn nodig om dergelijke resultaten goed te kunnen kaderen.

Waarom zou ik me laten vaccineren?

• Een besmetting met COVID-19 kan ook gevaarlijk zijn voor wie niet tot een risicogroep behoort.  We hebben gezien dat ook gezonde, jonge mensen ernstig ziek kunnen worden van het virus en langdurige klachten kunnen oplopen, zoals longschade of lange periode van vermoeidheid.
• Hoewel er nog onvoldoende gegevens beschikbaar zijn die aantonen dat transmissie tegengehouden wordt met vaccinatie, verwachten we wel dat je minder besmettelijk bent als je gevaccineerd bent. Ben je gevaccineerd en besmet, dan ben je niet alleen zelf beter beschermd, maar zal ook je virale lading lager zijn dan als je niet gevaccineerd bent. Dat betekent dat je minder snel andere mensen kan besmetten.
• Voor een optimale doeltreffendheid van het vaccin bij de bevolking en het ontstaan van groepsimmuniteit, zou minstens 70% van de Belgen zich moeten laten vaccineren, Groepsimmuniteit wil zeggen dat een voldoende grote groep mensen weerstand heeft opgebouwd tegen het virus, waardoor het niet meer of nog maar zeer moeilijk kan circuleren. Zo zal het virus geen kans meer krijgen om zich massaal te verspreiden en een ernstige epidemie te veroorzaken met bijhorende lockdown maatregelen. Ook zal het de personen beschermen die niet gevaccineerd kunnen of mogen worden (bv. zwangeren, kankerpatiënten in acute behandeling of mensen met een ernstige allergische voorgeschiedenis op vaccins (type anafylactische reactie).
  Als maar weinig mensen zich laten vaccineren of alleen de risicogroepen, zal het virus zich blijven verspreiden en wordt groepsimmuniteit niet behaald. Hierdoor zullen weer meer mensen het risico lopen om geïnfecteerd te raken. En dit zorgt dan weer voor een epidemie en bijhorende lockdown maatregelen.
• Hoe sneller de vaccinatiegraad stijgt, hoe sneller ook de maatregelen versoepeld kunnen worden. 
• Bovendien geeft de infectie met COVID-19 eerder een tijdelijke bescherming, zodat ook op die manier geen groepsimmuniteit wordt opgebouwd.

Hoe veilig is een vaccin dat zo snel ontwikkeld wordt?

De snelheid van ontwikkeling van de COVID-19 vaccins wordt vooral bepaald door de mate waarin alle activiteiten voorrang hebben gekregen: vanaf de ontwikkeling, tot de adviezen van de Ethische Commissie of regelgevende overheden, en tot de uitvoering van de vaccinatiestudies in de onderzoekscentra in de verschillende landen. Door telkens voorrang te geven aan de COVID-19 studies worden er heel wat jaren gewonnen, zonder daarom de kwaliteit van de studies of de veiligheid van de vaccins in het gedrang te brengen. 

Alle regelgevende beslissingen met betrekking tot de toelating van vaccins worden onderbouwd door grondige tests, die voldoende robuuste gegevens opleveren om de patiëntveiligheid, de kwaliteit en de doeltreffendheid van het vaccin te waarborgen. Dat is nu niet anders. De wetenschappelijke deskundigen die vaccins evalueren, kijken altijd heel zorgvuldig naar de voordelen en eventuele risico’s, met name omdat vaccins aan gezonde mensen worden toegediend. Elk lot vaccins wordt ook voortdurend gecontroleerd om ervoor te zorgen dat het veilig en doeltreffend blijft. 

Waar kan ik vinden op basis waarvan een vaccin is goedgekeurd, en wat er allemaal in zit?

Van zodra COVID-19 vaccins in Europa beschikbaar komen, zal de informatie over die COVID-19 vaccins publiek gemaakt worden via de website van het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA). Ook het FAGG zal systematisch informatie ter beschikking stellen over o.a. de samenstelling van de beschikbare vaccins. 

Beschermen de vaccins ook tegen de varianten van het coronavirus?

Volgens een vroege studie beschermen de coronavirusvaccins van Pfizer-BioNTech en van Moderna ook tegen de zeer besmettelijke varianten van het virus die in het Verenigd Koninkrijk en Zuid-Afrika zijn aangetroffen, met een licht verlies aan werkzaamheid tegen de Zuid-Afrikaanse variant. Hoe doeltreffend de vaccins op het terrein precies zijn, wordt nog verder onderzocht.

Weten we genoeg over de bijwerkingen op langere termijn van de vaccins?

Een vaccin wordt alleen goedgekeurd als de kwaliteit, de doeltreffendheid én de veiligheid voldoende zijn aangetoond. Daarom zijn de klinische studies zo belangrijk. In de laatste fase (fase 3) wordt het vaccin op grote groepen mensen getest, vaak op tienduizenden mensen. Bij het coronavaccin zijn dit er zelfs veel meer dan bij andere vaccins, zo tussen de 20.000 en 60.000 mensen (waarvan de helft het kandidaat-vaccin krijgt en de andere helft een placebo). Dankzij die studies zien we of én welke mogelijke bijwerkingen er kunnen optreden. De meeste bijwerkingen worden binnen 6 weken na vaccinatie zichtbaar. Die worden dan tijdens de klinische studies opgepikt. 

De kans op ernstige bijwerkingen nadat het vaccin is goedgekeurd, is dus klein. Toch kunnen we het nooit helemaal uitsluiten. Dit geldt niet alleen voor het coronavaccin, maar voor alle vaccins en medicijnen. Daarom houden we, ook na goedkeuring, het vaccin goed in de gaten. Voor het coronavaccin is er zelfs een speciaal bewakingssysteem opgezet. Zo kunnen we snel ingrijpen als dit nodig is.

Moeten mensen die ziek geweest zijn, zich nog laten vaccineren?

Omdat de bescherming na het doormaken van COVID-19 enkele maanden duurt en er ondertussen herinfecties vastgesteld zijn geweest, zal vaccinatie aan mensen die COVID-19 hebben doorgemaakt aangeboden worden. Men verwacht dat de bescherming na vaccinatie langer zal duren dan na het doormaken van de ziekte. Dit wordt momenteel nog verder onderzocht.

Ik ben risicopatiënt. Wanneer word ik gevaccineerd?

Behoor je tot een risicogroep, dan kom je aan de beurt vlak na de 65-plussers. Momenteel schat men in dat dat ongeveer in maart-april zal zijn. Wanneer het aan jouw beurt is, zal je een uitnodiging tot vaccinatie ontvangen. De vaccinatie zelf zal doorgaan in een vaccinatiecentrum in jouw buurt.

Als je een van deze aandoeningen hebt, behoor je tot de groep van risicopatiënten:

Bronnen:

• https://www.laatjevaccineren.be/home
• Foto: https://www.wallonie.be/fr/actualites/covid-19-strategie-de-vaccination